Sperm Hazırlama - Sperm Yıkama

SPERM HAZIRLANMASI 

 

Swim-up (yüzdürme) yöntemi: Tüm ejakulat 0.5-1 ml’lik fraksiyonlar halinda ayrı ayrı konik tüplere konulur (Falcon tüpler, 15 ml’lik). Üzerlerine 2 ml sperm yıkama mediumu eklenir. Tüpler 37oC’da 1-2 saat süreyle %5 karbondioksitli ortamda 45o eğimli pozisyonda inkübe edilir. İnkübasyon sonunda üstteki 1ml’lik kısım pipetle alınarak kullanılır. Bu yöntemin sakıncası, ileri derecede oligozoospermi ya da astenozoospermi olgularında yeteri kadar sperm elde edilememesidir.

 

Standart yıkama yöntemi (santrifüj ve yüzdürme): Likefiye olmuş semen konik bir tüp içerisinde 1 : 1-2 volüm oranında sperm yıkama mediumu ile karıştırılır. 200-300 x g’de, 10-15 dakika santrifüj edilir. Üstteki supernatant kısmı atılarak, dipte kalan pellet 0.5 ml medium ile tekrar karıştırılarak kullanılabilir. Bu işlem 2 kez tekrarlanabilir ya da ileri derecede oligozoospermi olgularında sadece 1 kez yapılarak bırakılır. İstenilen olgularda, alttaki pellet kısmının üzerine 1-2 ml medium konularak, 37oC’da 1-2 saat süreyle %5 CO2 ortamında inkübe edilir ve daha sonra üstteki 1 ml kısım pipet yardımıyla alınarak kullanılır. Bu şekilde daha fazla sayıda motilitesi iyi sperm elde edilmiş olunur.

 

Gradient tekniği: Burada silica partiküller içeren gradient mediumlar kullanılır. 15 ml’lik konik Falcon tüpü içerisine, aşağıdan yukarıya doğru her birinden 1 ml olacak şekilde %90, %70 ve %50’lik gradient solüsyonları üst üste konularak 3 tabakalı yıkama yapılabilir veya sadece 2-3 ml %80 ve 2-3 ml %40’lık iki tabaka ile hazırlanmış yıkama da kullanılabilir. En üstteki tabakanın üzerine, her bir gradient tabakası için 1 ml olacak şekilde, 2-3 ml likefiye olmuş ejakulat sarsmadan bırakılır. 200-500 x g’de 10-20 dakika santrifüj edilir. Daha sonra, en alttaki fraksiyon (kullanılan gradient miktarına göre 1 yada 2-3 ml) geride bırakılarak üstteki supernatant kısmı bir pipetle aspire edilerek dışarı atılır. Dipte bırakılan kısım, 1 : 1 volüm medium ile karıştırılarak yukarıda tarif edildiği şekilde yıkanır (100 x g’de 10 dakika veya 500 x g’de 5 dakika olacak şekilde) ve altta toplanan pellet üzerine 0.5 ml medyum eklenilerek kullanılır.

 

Mini-gradient yöntemi: İleri derecede oligozoospermi olgularında bu yöntem modifiye edilerek uygulanmalıdır. Her bir gradient tabakasından 0.3 ml konulur. Burada kullanılacak sperm, önce 100 x g’de 10 dakika yıkanmalı ve bu şekilde volümü azaltılmalı, daha sonra gradient solüsyonlarının üzerine konulmalıdır. İşlemin diğer basamakları aynen uygulanır.

 

Gradient yöntemlerinde, spermler partiküllerin arasından aşağıya doğru yüzerek dipte toplanırlar. Ayrıca bu yöntemde, akrozom membranı üzerine olan mekanik etkinin de fertilizasyonu arttırıcı etkisi bulunduğu ileri sürülmektedir. İmmatür hücrelerin ve lökositlerin de ortamdan uzaklaştırılmaları, bunlardan açığa çıkabilecek serbest oksijen radikallerini azaltarak, fertilizasyonu düzeltiyor da olabilir. Bir diğer önemli husus ise santrifüj hızıdır. 200 x g’den fazla hızlar kullanılırsa, immotil spermler ve debrisler de dibe çökebileceklerinden, kaliteli sperm elde edilmesini önleyebileceği bildirilmişse de, 2 tabakalı gradient yönteminde 500 x g’nin kullanımı da önerilmektedir.

 

Gradient yönteminde gradient solüsyonları üzerine sperm konulduktan sonra uygulanacak santrifüjün süresi çok önemlidir. Öncelikle motil olan spermler dipte toplanacağından, sürenin uzaması halinde nonmotil hücreler ve debrisler de dipte birikeceklerdir. Genel olarak, normal sperm parametrelerinde 10-20 dakika, orta derecede bozulmuş olanlarda 10-30 dakika, ileri derecede bozuk sperm örneklerinde ise 15-45 dakika santrifüj edilmeleri önerilir. Viskozitesi artmış spermler, motilitesi %20’den az olan spermler ve hücre sayısı 20 milyon/ml’den fazla olan spermlerin de uzun süreli santrifüj edilmeleri gerekir. Normal morfoloji oranları düşük spermlerin ise daha kısa süreli santrifüj edilmeleri uygun olur.

 

Sperm yıkama(inseminasyon) işlemi ,bulgu laboratuvarında güvenle yapılmakta sperm verildikten 2 saat sonra teslim edilmektedir.